Stap 2: van automatisch naar handmatig fotograferen in 6 stappen

Hebben jullie goed geoefend met de witbalans van je camera? Mocht je er nog niet aan toe gekomen zijn, doe het dan lekker in je eigen tempo.
Als je wel hebt kunnen oefenen met de witbalans, heb je dus kunnen zien dat de keuze van de soort witbalans bepalend is voor de kleurtoon in je foto.
Nu je dit geleerd en geoefend hebt, mag je dit gedeeltelijk weer loslaten van mij. Ik kan me nog herinneren dat ik na de basiscursus fotografie heel precies was met de witbalans. Als ik in de schaduw stond dan koos ik voor de stand schaduw, was het bewolkt dan koos ik voor bewolkt enz.
Nu zal ik je echter nog iets vertellen: de keuze voor een witbalans stand in je camera heeft ook te maken met persoonlijke voorkeur. Zo heb ik de witbalans in mijn camera eigenlijk altijd op de stand “bewolkt” staan, ook al schijnt de zon volop. Waarom doe ik dat? De kleurtoon bij de stand bewolkt is veel warmer, iets geler. De kleurtoon bij de stand “direct zonlicht” (of op sommige camera’s heet het “daglicht”) is veel koeler en blauwer. Vergelijk onderstaande foto’s maar eens met elkaar.

Je kunt op de foto’s klikken om ze groter te maken!

Links zie je de foto met de witbalans op direct zonlicht, wat een logische keuze lijkt, want het was op dat moment ook heel zonnig. Rechts zie je de foto zoals ik hem zelf overal geplaatst heb, met de witbalans op bewolkt. Zelf vind ik de rechter foto warmer en zonniger overkomen dan de linker foto, maar dat is een persoonlijke smaak en keuze. Er staat je niets in de weg om toch voor de linker variant te kiezen als je dat mooier vindt.

We laten nu de witbalans voor wat dat is. Je bent nu in staat daar een gerichte keuze in te maken.
We laten de camera  met het wieltje bovenop nog steeds in stand P staan . Vandaag gaan we het hebben over de ISO.

ISO
Wat is ISO? De afkorting staat voor International Standards Organization, maar dat mag je gelijk weer vergeten. ISO is een internationale standaard voor de gevoeligheid van films en beeldsensoren. De gevoeligheid neemt toe naarmate de waarde wordt verhoogd. Vergelijk het met de ASA waarde van een filmrolletje in het analoge tijdperk! In de digitale fotografie geeft de ISO aan hoe snel de sensor reageert op het licht dat door de lens op de sensor valt. In veel camera’s is ISO 100, de laagste stand, op sommige camera’s 50 en op andere zelfs 200. De hoogste stand kan bij moderne camera’s heel hoog oplopen, op mijn camera is 6400 de hoogste stand.

Opdracht 1:
Zoek in het opnamemenu van je camera naar het instellen van de ISO waarden en maak met verschillende waarden dezelfde foto.

De gevoeligheid van de sensor neemt toe, naarmate de waarde wordt verhoogd. ISO 400 is tweemaal zo gevoelig als ISO 200. Dus bij minder licht of een kortere belichtingstijd zal de foto toch goed belicht zijn. (diafragma en sluitertijd spelen ook een rol bij een correcte belichting en met de ISO erbij wordt er gesproken van de belichtingsdriehoek. Diafragma en sluitertijd komen later aan de orde).
Kleine details zijn beter zichtbaar met een lagere ISO, met een hogere ISO toont de foto onscherper, je krijgt te maken met meer ruis. Een lagere ISO bestaat namelijk uit meer korreltjes dan een hogere ISO.
De detaillering bij een hogere ISO wordt minder. Kijk maar eens naar de volgende foto, genomen met de ISO op 6400. Heel korrelig, veel ruis en weinig details.

ISO is dus een manier om bij minder licht toch goede foto’s te kunnen maken, waarbij de ruis bij een hoge ISO  weer een nadeel is. Zelf heb ik mijn ISO wanneer het kan op 100 staan. Wordt het buiten donker of fotografeer je in een donkere ruimte, dan moet de ISO omhoog. Hoger dan 800 ga ik liever niet en zelfs dat is al erg hoog. Als je een statief kunt gebruiken, is een hoge ISO niet nodig. Fotografeer je zonder statief of in een ruimte waar een statief verboden is (soms in kerken of musea) dan kom je er niet onderuit om je ISO te gaan verhogen.
Sommige mensen vinden de ruis en korreligheid wel mooi. Zij vinden de foto dan het effect hebben van een film of tekening.

Ga bij het uitvoeren van opdracht 1 voor jezelf na wat je van de foto’s met verschillende ISO waarden, vindt.

Opdracht 2:
Voor diegenen die iets meer uitdaging willen, heb ik nog een tweede opdracht. Kom je er niet aan toe, dan is dat helemaal niet erg, dan doe je deze opdracht niet.
Maak een foto in de avondschemering tegen de ondergaande zon in, de camera nog steeds op stand P, ISO op 6400. Je zult nu merken dat je foto te donker wordt. Dit gaan we compenseren door de +/- knop bovenop je camera te gebruiken.

Deze knop staat voor belichtingscorrectie en werkt alleen als je camera in de stand P, A (Av bij Canon) en S (Tv bij Canon) staat. Als je die knop indrukt zie je een belichtingsmeter in je zoeker.

Door de knop in te drukken en tegelijkertijd aan het wieltje te draaien, maak je naar de + toe de foto lichter en naar de – toe de foto donkerder.
Maak, terwijl je hiermee oefent, een aantal foto’s met verschillende belichtingen.

Ik wens je heel veel succes en tot volgende week maandag bij stap 3 van het automatisch naar handmatig fotograferen in 6 stappen!